วันพุธ, ตุลาคม 28, 2552

หมวกมรดกจากพ่อ


สิ่งที่เป็นความชอบและเกิดขึ้นโดยอัตโนมัติตั้งแต่เด็กคือ..ชอบหมวก ถ้าเห็นแล้ว อยากได้ มีโอกาสซื้อจะซื้อโดยไม่ลังเล ในชีวิตจึงมีหมวกเสมอมา .....มาตรองดูแล้วว่าทำไมเราถึงชอบหมวก..ก่อนนี้ไม่เคยถามตนเอง หลังจากที่พ่อจากโลกไปแล้ว...จึงรู้ว่าที่ชอบหมวกเป็นเพราะพ่อสวมหมวกตลอดชีวิตของท่าน...หมวกจึงเป็นมรดกจากพ่อส่งผ่านเป็นกรรมพันธุ์สู่เราให้ระลึกถึงท่านตลอดไป

พู่ชมพู หรือ พู่นายพล


พู่ชมพู หรือ พู่นายพล เป็นไม้ประดับยืนต้นที่มีความสูงไม่เกิน 2 เมตร มีดอกเป็นพู่ ที่พบในประเทศไทยมีสี ชมพู แดง ขาว สีขาวและสีแดงค่อนข้างหายาก พู่ชมพูดอกเป็นพู่เหมือนไม่มีน้ำหวานที่จริงแล้วบริเวณแกนกลางดอกมีปล่องน้ำหวานเปิดอยู่ 2-3 ปล่อง เพื่อล่อนกและแมลงมาผสมเกสร...เราอาจพบนกกินปลีหรือนกกาฝากอยู่บริเวณต้นพู่ชมพูตลอดฤดูกาลบานดอก

วันจันทร์, ตุลาคม 26, 2552

ลมขยะ

ทุกปีกาลเวลาผ่านไป พอย่างเข้าสู่เดือนพฤศจิกายนลมเริ่มเปลี่ยนทิศเปลี่ยนทาง ลมพัดมาทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือนำพาความหนาวเย็นสู่แผ่นดินไทย ลมหนาวนอกจากพาความเย็นยังพาความแห้งแล้งส่งผ่านสู่ผืนดิน ใบไม้ ต้นไม้ ให้รับรู้ว่าแต่นี้ต่อไปไม่มีฝนแล้ว ลมหนาวจึงเป็นลมที่บ่งบอกแห่งกาลเวลาอย่างแท้จริง..เดือนพฤศจิกายน ของปีนี้ ลมหนาวยังซื่อสัตย์พัดตรงเวลาเช่นเคยเพียงแต่ว่า ปี้นี้ไม่ได้พัดความหนาวเย็นและความแห้งแล้งเท่านั้น ลมหนาวยังพากลิ่นของขยะมาด้วย มาจากแดนที่ไกลห่างไปกว่าสามสิบกิโลเมตรจากอำเภอวัฒนานคร สู่ตัวจังหวัดสระแก้ว....ลมหนาวที่เคยพาความชุ่มฉ่ำจึงกลายเป็น"ลมขยะที่สระแก้ว"ไปได้ ด้วยน้ำมือมนุษย์เรานี่แหละ

ทำไมต้องปลูกต้นไม้ใหญ่..ปลูกแล้วได้อะไร


มีข้อสังเกตและการค้นพบความจริงบางอย่างเกี่ยวกับการปลูกต้นไม้และผลพวงที่เกิดขึ้นตามมา ซึ่งขอนำมาเล่าให้ฟังซักหนึ่งกรณี…
ณ ศูนย์การเรียนรู้รายบุคคล (Individual Learning Center) ที่อำเภอบ้านนา จังหวัดนครนายก มีพื้นที่ประมาณ สิบสี่ไร่ จากพื้นที่นาล้วน ๆ ที่มีต้นไม้ใหญ่เพียง 3 -4 ต้น เจ้าของได้จัดการตามทฤษฎีใหม่ของในหลวงโดยขุดบ่อเก็บน้ำส่วนหนึ่ง นำดินมาปรับพื้นที่ ปลูกข้าวทำนา ทำสวนผลไม้บางส่วนเช่น มะม่วง มะยงชิด สะเดา และปลูกป่า เช่น ต้นกัลปพฤกษ์ พะยูง ยาง สัก ตะแบก ประดู่ป่า อินทนิล มะเม่า ไข่เน่า สิ่งที่สำคัญคือเจ้าของไม่ใช้สารเคมีใด ๆ ในพื้นที่ทั้งหมด
เวลาผ่านไปสิบปี สิ่งสังเกตที่พบเกิดขึ้นที่ต้นกัลปพฤกษ์ ซึ่งเป็นไม้ดอกประดับต้นสูงประมาณ 6 – 8 เมตร ออกดอกเป็นช่อสีชมพู ฤดูออกดอกคือฤดูหนาว บานทั้งต้นสวยงามมาก แต่ก่อนถึงฤดูออกดอกบริเวณลำต้นถูกแมลงเจาะเป็นรูมีน้ำหวานและสารเหลวไหลออกมา แมลงหลายชนิดได้กินเป็นอาหาร เช่น ตัวต่อ แมลงกว่าง ฯลฯ เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นระหว่างเดือนตุลาคม – พฤศจิกายน ดูแล้วมีความสุขยิ่งนัก การให้โอกาสกับสิ่งหนึ่งเกิดขึ้น ทำให้เกิดผลพวงตามมาอีกมากมาย อย่างเช่นกรณีนี้ การปลูกต้นไม้ให้เติบโตตามธรรมชาติและไม่ใช้สารเคมี เกิดการต่อสู้ระหว่างต้นไม้กับแมลง ต้นไม้สามารถอยู่ได้ทำให้เกิดโอกาสการขยายพันธุ์ของแมลงบางอย่างซึ่งมีอาหารกิน ความเกี่ยวพันนี้ เหมือนดังคำของกวีซีไรท์ คุณเนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ ได้กล่าวไว้ว่า
“เพราะสิ่งนี้จึงมีสิ่งนี้อยู่
สิ่งหนึ่งสู่สิ่งหนึ่งถึงทุกสิ่ง
ธรรมชาติแวดล้อมพร้อมพึ่งพิง
สร้างความจริงสร้างชีวิตเป็นนิจมา”

วันพุธ, ตุลาคม 21, 2552

ป่าผืนสุดท้ายบ้านคลองนางชิง


ว่าที่ร้อยตรีณัฐวุฒิ ดวงรัตน์ เลขานุการนายกเทศมนตรีเทศบาลเมืองสระแก้ว หัวหน้าทีมวิจัย โครงการชื่อ รูปแบบการจัดการป่าในเมืองเพื่อใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน โดยได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) ได้เชิญศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อการศึกษาสระแก้ว (นายปัญญา วารปรีดี ผู้อำนวยการ) เป็นที่ปรึกษาโครงการ ในการพูดคุย ร้อยตรีณัฐวุฒิ เล่าว่า “ป่าคลองนางชิงตั้งอยู่ในเขตชุมชนย่อยที่ 17 ของเทศบาลเมืองสระแก้ว ต.ท่าเกษม อ.เมือง จ.สระแก้ว ทิศเหนือติดกับทางรถไฟสายตะวันออก ทิศตะวันออกติดกับศาลหลักเมือง ทิศตะวันตกติดคลองนางชิง และทิศใต้ติดทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 33 (ถนนสุวรรณศร) อยู่ห่างจากตัวเมืองสระแก้ว ประมาณ 4 กิโลเมตร ซึ่งป่าแห่งนี้ถือเป็นป่าผืนสุดท้ายในเขตเทศบาลเมืองสระแก้ว ปัจจุบันเหลือเพียง 18 ไร่เศษ ครั้งที่ป่ายังมีความอุดมสมบูรณ์ ชาวบ้านคลองนางชิงและชุมชนใกล้เคียงได้ใช้ประโยชน์จากป่า ในการหาของป่าและล่าสัตว์ไม่ว่าจะเป็นสัตว์ขนาดเล็ก ๆ เช่น พังพอน อีเห็น กระแต กระต่าย ไก่ป่า เพื่อนำมาเป็นอาหาร สัตว์ขนาดใหญ่ เช่น เสือ หมี และของป่าหลายชนิด เช่น หน่อไม้ หวาย ผักป่า เห็ดชนิดต่าง ๆ รวมถึงไม้ฟืน นอกจากนี้ยังใช้เป็นสถานที่เลี้ยงสัตว์ เพราะป่าอยู่ติดกับหมู่บ้าน เทศบาลเมืองสระแก้วและชุมชนคลองนางชิงมีความสนใจที่จะจัดการป่าแห่งนี้ในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง เพื่อให้เกิดประโยชน์แก่ชุมชนที่อยู่ในเขตเทศบาล ตัวแทนของเทศบาลจึงได้เข้ามาพูดคุยกับชุมชนถึงแนวทางในการจัดการ ไม่ว่าจะเป็นการแบ่งพื้นที่เพื่อให้ชาวบ้านทำการเกษตร ปรับพื้นที่ให้เป็นที่พักผ่อนหย่อนใจ ฯลฯ แต่ชาวบ้านส่วนใหญ่ยังรู้สึกเสียดายป่าผืนสุดท้ายในเขตเทศบาลเมืองผืนนี้ จึงเป็นที่มาของโครงการวิจัยที่ผมมาเรียนเชิญท่าน ผอ.เป็นที่ปรึกษาโครงการในครั้งนี้ครับ”นี่คือโจทย์ที่ศูนย์วิทยาสตร์เพื่อการศึกษาสระแก้วจะมีโอกาสร่วมดำเนินการกับชุมชนในด้านสิ่งแวดล้อมต่อไป

วันจันทร์, ตุลาคม 19, 2552

เธอชื่อ"สายน้ำ"



“สายน้ำ” เป็นชื่อเล่นของเด็กหญิงตัวเล็ก ๆ เพิ่งคลอด เมื่อวันที่ 29 กันยายน คุณพ่อของสายน้ำทำงานธนาคาร คุณแม่ของเธอเป็นนักชีววิทยาของศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อการศึกษา เธอทำงานแข็งขันในรอบปีที่ผ่านมาเรามีนโยบายขยายงานวิทยาศาสตร์สู่ชุมชน ในทีมงานตกลงกันที่จะนำความรู้เรื่องการดูแลแหล่งน้ำของชุมชนมาเป็นกิจกรรมการเรียนรู้ กิจกรรมนักสืบสายน้ำจึงเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง เช่น ที่แหล่งน้ำคลองพระปรง แหล่งน้ำคลองแก แหล่งน้ำคลองพระสะทึง รวมไปถึงชายฝั่งทะเลของจังหวัดระยองและจังหวัดตราด กิจกรรมนักสืบสายน้ำและกิจกรรมนักสืบชายหาด ทำให้คุณแม่ของน้องสายน้ำสนุกกับงาน เธอทำงานถึงวันสุดท้ายคือวันที่ 28 กันยายน โดยลืมลาเพื่อเตรียมคลอด
ดังนั้น พวกเราทุกคนจึงเห็นพ้องต้องกันที่ตั้งชื่อเล่นให้หลานสาวคนนี้ว่า “สายน้ำ” มีความหมายว่า เธอจะเป็นความชุ่มเย็นทั้งใจและกายให้กับทุกสรรพชีวิตในโลก

วันจันทร์, ตุลาคม 12, 2552

สุสานหอยดึกดำบรรพ์นับล้านปีที่หนองบัวลุ่มภู

หนองบัวลุ่มภู หมายถึงหนองน้ำที่มีบัว อยู่ที่ต่ำกว่าภูเขา เป็นภาษาชาวบ้านที่เรียกจังหวัดหนองบัวลำภู ซึ่งฟังแล้วเข้าใจ ถ้าเราคงภาษาดั่งเดิมไว้ประวัติศาสตร์จะไม่คลาดเคลื่อน ด้วยชื่อที่บ่งชัดเช่นนี้จึงเป็นแหล่งที่ค้นพบซากหอยดึกดำบรรพ์นับล้านปี เสียดายแต่เพียงว่าการจัดการกับแหล่งเรียนรู้แห่งนี้ต้องพัฒนาอีกมาก...เพื่อเป็นมรดกที่ล้ำค่ายิ่งของชาวจังหวัด หนองบัวลำภู





พระกฐินพระราชทาน 2552








กฐิน เป็นชื่อของกรอบไม้แม่แบบหรือสะดึงที่ใช้กำหนดลักษณะในการทำจีวรสมัยพุทธกาล พระกฐินพระราชทาน คือพระกฐินที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระราชทานผ้าพระกฐินเพื่อถวายยังพระอารามหลวงต่าง ๆ
ปี 2552 สำนักงาน กศน. ได้รับพระราชทานผ้าพระกฐินไปถวาย ณ วัดศรีสระแก้ว ตำบลนามะเฟือง อำเภอเมือง จังหวัดหนองบัวลำภู โดยกำหนดตั้งองค์พระกฐินพระราชทาน ณ มณฑลพิธี สำนักงาน กศน. อุดรราชธานี ในวันศุกร์ที่ 9 ตุลาคม 2552 และนำไปถวายในวันที่ 10 ตุลาคม 2552
ที่จังหวัดอุดรราชธานี มีสถานที่สำคัญซึ่งเป็นแดนแห่งธรรม คือ วัดป่า บ้านตาด มีหลวงตามหาบัว ลูกศิษย์ของหลวงปู่มั่น ภูริทัตโต พระผู้มีเมตตาบารมี เป็นที่พึ่งของคนทั่วประเทศเป็นเจ้าอาวาส คอยสอนการศึกษาปฏิบัติธรรม ณ ที่แห่งนี้ มีโอกาสไปกราบไหว้ท่านนับเป็นบุญที่ได้ในครั้งนี้

วันจันทร์, ตุลาคม 05, 2552

บัว




“บัว” ในที่นี้คือ “บัวหลวง” ขอเขียนถึงบัวในความรู้ ความนึกคิด และจินตนาการ ที่มีต่อ “บัว” โดยไม่มีการสืบค้น บัวเป็นดอกไม้ที่นำมาบูชาพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เป็นเวลากว่า 2552 ปี มาแล้ว บัวจึงเป็นดอกไม้สุดประเสริฐ ใบบัวนำมาห่ออาหารสำหรับนักเดินทางในอดีตแม้กระทั่งปัจจุบัน หากใครได้รับประทานข้าวห่อใบบัวจะเกิดอาการปีติเหมือนได้ย้อนไปสู่อดีตเหมือนจะจำได้แต่จำไม่ได้ (คนเวียนว่ายตายเกิดมาหลายภพหลายชาติแล้ว) ก้านบัว ไหลบัวรักษาโรคและเป็นยาบำรุงอย่างดี เม็ดบัวเป็นอาหารได้ตอนเด็ก ๆ การแย่งชิงฝักบัวกลางสระบัวเป็นเรื่องสนุกสนานมาก ดอกบัวทั้งบัวตูม บัวบาน มีความสวยงามยากที่จะบรรยาย จนทำให้นักประพันธ์เพลงนำมาแต่งเพลงชื่อ “บัวตูม บัวบาน” ดังมากในอดีตประมาณ 50 ปีที่ผ่านมา “ดอกบัว” พบเห็นคราใด..ถ่ายภาพเกือบทุกครั้งแต่ไม่ค่อยได้ภาพสวย เอาพอว่า “รักบัว” ก็แล้วกันนะ ดูภาพบัวดอกนี้เถอะ

วันพฤหัสบดี, ตุลาคม 01, 2552

ปราสาท สด๊กก๊อกธม





“สด๊กก๊อกธม” เป็นภาษาเขมร แปลทีละคำได้ดังนี้ “สด๊ก” แปลว่า “รก” “ก๊อก” แปลว่า “กก” “ธม” แปลว่า “ใหญ่” รวมความ “สด๊กก๊อกธม” แปลว่า “ป่ากกใหญ่ที่รกรุงรัง” ผู้เขียนไม่ใช่นักภาษาศาสตร์ ความหมายที่แปลนี้ เป็นการแปลของมัคคุเทศก์น้อยประจำปราสาทสด๊กก๊อกธม อำเภอโคกสูง จังหวัดสระแก้ว ในวันที่ได้ไปเยี่ยมชม
ปราสาทสด๊กก๊อกธม อยู่ในช่วงเวลาแห่งการบูรณะ มีการจัดเรียงหินรูปปราสาทใหม่ ก้อนไหนค้นไม่พบหาไม่เจอกรมศิลปากรก็ใช้หินใหม่แทน หินใหม่ที่นำไปแทนพบว่าเป็นก้อนเหลี่ยมธรรมดาไม่มีการแกะสลักให้เหมือนเดิม คงต้องการให้เห็นความต่างระหว่างของเดิมและที่ทำใหม่เสริมขึ้นมา
ความงามของปราสาท สะท้อนถึงความคิดจิตใจผู้คนในสมัยนั้น ซึ่งมองได้หลายมุม เช่น ความเชื่อและความศรัทธา ความเป็นระเบียบมีวินัย อำนาจและการปกครอง ศิลปะและวัฒนธรรม ฯลฯ มาค้นหาเรื่องราวในอดีตจากจินตนาการ ณ ปราสาทสด๊กก๊อกธมกันเถอะ